Trên địa bàn tỉnh Sơn La đang khai thác 23 điểm mỏ đá xây dựng với công suất hơn 1,3 triệu m³/năm. Vấn đề đặt ra là sản phẩm đá dư thừa, nhỡ cỡ (kích thước từ 0,5 cm trở xuống không đảm bảo tiêu chuẩn đá xây dựng) đang chiếm khoảng 18% sản lượng sản xuất của các mỏ (tương ứng khoảng 236.000 m³/năm) là nguồn nguyên liệu dồi dào để sản xuất cát nhân tạo, nhưng chưa được phát huy và đang chiếm nhiều diện tích bãi chứa ở các mỏ đá, lãng phí tài nguyên.

Hiện, trên địa bàn tỉnh Sơn La đã có 6 doanh nghiệp, đơn vị sản xuất, công bố hợp quy chất lượng sản phẩm cát nghiền theo quy định, gồm: Công ty Cổ phần Xây dựng Trường Giang; Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Tuấn Cường, Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Thanh Thi; Công ty TNHH MTV Hữu Hảo Tây Bắc; HTX Tổ hợp Sản xuất Khai thác đá Đức Hiền và Công ty TNHH Sản xuất Vật liệu và Xây dựng Hùng An Mai (mới sản xuất thử nghiệm).

Công ty TNHH MTV Hữu Hảo Tây Bắc (Mường La) có 14 năm hoạt động khai thác đá, cát, sỏi, sản xuất vật liệu xây dựng, công suất thiết kế 350 tấn/giờ. Sản lượng đá nhỡ cỡ dư thừa của Công ty khoảng 50.000 m³/năm, tồn đọng, chiếm diện tích bãi chứa. Công ty đã đầu tư trên 5 tỷ đồng lắp đặt dây chuyền sản xuất đá xây dựng kết hợp cát nghiền nhân tạo, công suất thiết kế 80 m³/giờ. Từ tháng 3 năm nay, Công ty khai thác, sản xuất cát nghiền nhân tạo, với sản lượng khoảng 20.000 m³.

Với công suất 500 m³ đá xây dựng/ngày, Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Tuấn Cường (Thành phố) cũng dư thừa khoảng 36.000 m³ đá nhỡ cỡ/năm. Công ty đã đầu tư khoảng 3 tỷ đồng lắp đặt thêm dây chuyền nghiền đá kết hợp sản xuất đá xây dựng, công suất khoảng 250 m³/ngày. Mới bắt đầu sản xuất từ tháng 4 năm nay nhưng Công ty đã sản xuất được khoảng 15.000 m³ cát nghiền nhân tạo, tỷ lệ tiêu thụ đạt khoảng 60%, tăng thêm doanh thu khoảng 1,5 tỷ đồng cho doanh nghiệp.
Hiện nay, cát nghiền nhân tạo chủ yếu được sử dụng đổ bê tông đúc sẵn cống chữ U, cống hộp, tấm đan... của một số hạng mục công trình giao thông và trộn rải Asphalt một số tuyến giao thông trên địa bàn tỉnh. Một số công ty đã tiếp cận đến đối tượng khách hàng là nhân dân trên địa bàn Thành phố, các huyện Thuận Châu, Mường La và huyện Tuần Giáo (Điện Biên) sử dụng xây dựng tường rào, làm nhà ở...
Cát nghiền nhân tạo bước đầu đã được đưa vào sử dụng xây dựng các công trình giao thông, kè, công trình nông thôn mới... tuy nhiên, khối lượng chưa nhiều. Đa số chủ đầu tư chưa có thông tin về chất lượng sản phẩm, nên chưa lựa chọn cát nghiền làm vật liệu cho công trình.

Cát nghiền nhân tạo cho thấy nhiều ưu điểm, như: hạt cát đồng đều, có thể điều chỉnh tỷ lệ thành phần theo từng yêu cầu cấp phối cho các loại bê tông khác nhau. Hơn nữa sử dụng cát nghiền nhân tạo sẽ tiết kiệm xi măng, nhựa đường, rút ngắn thời gian thi công và tăng tuổi thọ công trình. Lợi ích lớn nhất của sử dụng cát nghiền nhân tạo thay thế cát tự nhiên sẽ hạn chế việc nạo, hút cát tự nhiên tại các dòng sông, suối, giảm mức độ ảnh hưởng xấu đến môi trường. Đồng thời, sản xuất cát nhân tạo sẽ chủ động được nguồn cung đáp ứng nhu cầu tại chỗ, đảm bảo tiến độ các công trình xây dựng, giảm chi phí vận chuyển, giá thành thấp, hiện giá cát nhân tạo chỉ khoảng 250.000 đồng/m³, trong khi cát tự nhiên khoảng 480.000 - 520.000 đồng/m³.

Với thực trạng cát tự nhiên ngày càng khan hiếm thì sản phẩm cát nhân tạo chính là giải pháp hữu hiệu thay thế, đồng thời sẽ góp phần làm giảm tình trạng khai thác cát bừa bãi như hiện nay. Việc sử dụng cát nghiền trong xây dựng cũng là xu hướng tất yếu, phù hợp với định hướng phát triển vật liệu xây dựng thân thiện với môi trường của ngành xây dựng.