Có thể nói trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là khái niệm xa lạ với ngành xây dựng – một lĩnh vực vốn được xem là truyền thống và mang nặng tính thủ công. Tuy nhiên, AI trong xây dựng ngày nay không chỉ là xu hướng, mà đã và đang định hình lại toàn bộ cách chúng ta thiết kế, thi công và quản lý công trình.

Có thể nói trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là khái niệm xa lạ với ngành xây dựng – một lĩnh vực vốn được xem là truyền thống và mang nặng tính thủ công. Tuy nhiên, AI trong xây dựng ngày nay không chỉ là xu hướng, mà đã và đang định hình lại toàn bộ cách chúng ta thiết kế, thi công và quản lý công trình.

Trong bối cảnh ngành xây dựng toàn cầu đang đối mặt với nhiều thách thức như thiếu hụt lao động, chi phí nguyên vật liệu tăng cao và áp lực về tiến độ, AI trong xây dựng ngày nay đã nổi lên như một giải pháp chiến lược giúp các doanh nghiệp thích ứng và phát triển. Từ những công việc đơn điệu đến các tác vụ phức tạp, trí tuệ nhân tạo đang dần thay đổi cách mà các công ty kiến tạo, quản lý và thực hiện các dự án xây dựng hiện đại.

AI đang đóng vai trò “chuyển đổi nền tảng” trong ngành xây dựng – từ một lĩnh vực vốn dựa nhiều vào lao động thủ công, kinh nghiệm cá nhân và quản lý truyền thống – sang một ngành dựa trên dữ liệu, công nghệ số, và tự động hóa.

Việc ứng dụng AI đang tạo ra sự chuyển dịch mạnh mẽ sang mô hình xây dựng dựa trên dữ liệu và công nghệ. Có thể phân tích theo các khía cạnh sau:

Tăng năng suất

Mô hình dự báo và tối ưu tiến độ: AI xử lý dữ liệu lịch sử của các dự án để dự đoán thời gian hoàn thành, phân bổ nguồn lực và giảm tình trạng trì hoãn.

Tự động hóa thiết kế (Generative Design): AI đưa ra nhiều phương án thiết kế tối ưu về chi phí, vật liệu và hiệu quả thi công.

Quản lý máy móc và vật tư: Cảm biến IoT kết hợp AI dự báo hao mòn, điều phối vật tư đúng thời điểm, giảm lãng phí.

Giảm chi phí

Phân tích dự toán thông minh: AI so sánh đơn giá, khối lượng và thị trường VLXD để đưa ra dự toán chính xác, hạn chế đội vốn.

Mô phỏng rủi ro: AI tính toán kịch bản rủi ro (chậm tiến độ, biến động giá xi măng/thép, sự cố vận hành) để điều chỉnh kế hoạch sớm.

Tối ưu vận hành công trường: Robot, drone và AI giảm nhân công thủ công, tăng độ chính xác trong khảo sát, giám sát và thi công.

Nâng cao an toàn

Giám sát công trường bằng AI: Camera AI phát hiện nguy cơ tai nạn (không đội mũ bảo hộ, tiếp cận khu vực nguy hiểm) và cảnh báo theo thời gian thực.

Phân tích hành vi và dữ liệu tai nạn: AI học từ dữ liệu để dự báo tình huống nguy hiểm, đưa ra biện pháp phòng ngừa.

Robot và thiết bị tự động: Thay thế con người ở các khâu nguy hiểm như phá dỡ, hàn cắt, bê tông nặng.

Kết luận

Ngành xây dựng vốn mang tính thủ công, phụ thuộc nhiều vào lao động trực tiếp. Sự xuất hiện của AI đã và đang biến đổi căn bản cách thức vận hành, từ thiết kế, thi công, giám sát đến quản lý vận hành công trình.

Không những vậy, AI còn góp phần thiết kế công trình “xanh”, tối ưu hiệu quả năng lượng, đồng thời hỗ trợ nghiên cứu và ứng dụng vật liệu mới (xi măng xanh, bê tông tái chế…). Đây là hướng đi phù hợp với xu thế xây dựng bền vững toàn cầu.

Từ những lợi ích mà AI có thể mang lại, các doanh nghiệp xây dựng có thể tận dụng AI để chuyển đổi số, từ BIM (Building Information Modeling) đến hệ thống quản lý công trình thông minh. Sự kết hợp này mở ra mô hình “xây dựng dựa trên dữ liệu”, giúp nâng cao lợi thế cạnh tranh.